تحلیل رفتار متقابل چیست؟
تحلیل رفتار متقابل چیست ؟( TA )
تحليل رفتار متقابل يک تئوري روانشناسي است که توسط دکتر اريک برن در سال 1950 ميلادي ارايه شده و به لحاظ کاربرد آن در حل مشکلات احساسي و رفتاري، مورد قبول جامعه روانشناسي قرار گرفته و تدريجاً در زمينههاي مشاوره، روانکاوي، گروه درماني، مديريت، جامعهشناسي، توسعه سازماني و آموزش، نظريههاي جديدي ارايه نموده و گسترش پيدا کرده است.
ابهام و پيچيدگي در مفاهيم، تخصصي بودن و زمان طولاني درمان در ديگر روشهاي روان درماني افزایش عزت نفس باعث شد تا تحليل رفتار متقابل با مفاهيم اساسي و واژههاي ساده سريعاً جايگزين روشهاي روان درماني قديمي گرديد. به همين جهت تحليل رفتار متقابل عموميت يافته و هر جا که انسانها حضور داشته و با يکديگر ايجاد رابطه مينمودند کاربرد عملي پيدا کرد و ابزاري براي تغيير و حل مشکلات قرارگرفت.
تحليل رفتار يک مکتب علمي کاربردي ميباشد که در آن از به کار بردن مفاهيم پيچيده اجتناب شده است و نظريات آن به صورتي مطرح شدهاند که به راحتي ميتوان آنها را مشاهده و تجربه نمود.
در تحليل رفتار متقابل نقش محيط و ارتباط اجتماعي از اهميت فراواني برخوردار است با اين حال نهايتاً افراد خود مسؤول زندگي و رفتار خود هستند و فرد بايد اين مسؤوليت را پذيرا باشد و به نقش خود در زندگي بيشتر از هر عامل ديگري توجه نمايد.
تحليل رفتار متقابل به روابط و مشکلات دروني شخص و رابطه انسانها با يکديگر توجه خاصي دارد و اعتقاد بر اين است که اگر افراد با يكديگر روابط سالم، صميمانه و صادقانه داشته باشند و آن را جايگزين روابط مخرب، منفي و تحقيرآميز نمايند قادر خواهند بود که از فشارهاي رواني خود و ديگران بکاهند و از زندگي لذت بيشتري ببرند.
TA چه کاربردی دارد؟
کاربردTA در حل مشکلات احساسي و رفتاري، مورد قبول جامعه روانشناسي قرار گرفته و تدريجاً در زمينههاي مشاوره، روانکاوي، گروه درماني، مديريت، جامعهشناسي، توسعه سازماني و آموزش، نظريههاي جديدي ارايه نموده و گسترش پيدا کرده است. TA هر جا که انسانها حضور داشته و با يکديگر ايجاد رابطه نمايند کاربرد عملي پيدا مي كند و ابزاري براي تغيير و حل مشکلات قرارمي گيرد.
تحليل رفتار يک مکتب علمي کاربردي ميباشد که در آن از به کار بردن مفاهيم پيچيده اجتناب شده است و نظريات آن به صورتي مطرح شدهاند که به راحتي ميتوان آنها را مشاهده و تجربه نمود. تئوري تحليل رفتار متقابل (TA) يك تئوري شخصيتي است. در اين نظريه رفتارهاي شخص و ارتباط متقابل بين افراد با روشي ساده و كاربردي تجزيه و تحليل ميگردد.
تحليل رفتار يك روش درماني سريع است كه به آنچه در درون شخص ميگذرد، توجه دارد. تحليل رفتار قادر به رفع تعارضات و مشكلات عاطفي افراد بوده و به آنها كمك مينمايد، دريابند علت مشكلات عاطفي و ارتباطي آنان چيست؟ تحليل رفتار پيچيدگي ساير تئوريهاي روانشناسي را ندارد و مدل سادهاي از رفتار انسان ارائه ميدهد. بسياري از مردم به مرحلهاي از زندگي خود ميرسند كه نياز به شناخت خود دارند.
در اين زمان تحليل رفتار چهارچوب مناسبي ارائه ميدهد كه اغلب مردم قادر به درك مفاهيم و استفاده از آن ميباشند. تحليل رفتار (TA) به مهمترين سوال هر انساني كه خواهان تغيير است پاسخ ميدهد. يعني: «چرا رفتارم به اين صورت است؟ چگونه اين طور شدم و چگونه ميتوانم آن را تغيير دهم؟» تحليل رفتار به ما كمك ميكند تا بدانيم چگونه الگوهاي كنوني زندگي ما ريشه دردرون كودكي دارند، اينكه چگونه شيوههاي زندگي دوران بزرگسالي ما بازنوازي و فراخوان همان روشهاي ناكارآمد دوران كودكي است.
افرادي كه تحليل رفتار را آموزش نديدهاند به طور ناخودآگاه و تحت تاثير عوامل محيطي و تربيتي و بدون انتخاب خود از يكي از سه بخش شخصيت، كه در اين نظريه توضيح داده ميشود. واكنش نشان ميدهند كه گاه منجر به پشيماني و يا ايجاد مشكلات ساده يا حتي پيچيده ميشود: اما پس از آگاهي از تئوريهاي تحليل رفتار (TA) هر فرد ميتواند با تمرين و ممارست به صورت آگاهانه انتخاب نمايد كه از كداميك از بخشهاي شخصيت خود واكنش نشان دهد. بدين صورت رضايت از رفتار و پيآمد آن آرامش و سلامت رواني به دنبال خواهد داشت.
در نتيجه ميتوانيم با كاربرد تحليل رفتار در زندگي روزمره و حتي شغل خود، روابط پيچيده انساني را ساده نماييم.در اين نظريه رفتارهاي شخصي و ارتباط متقابل بين افراد با روشي ساده و كاربردي تجزيه و تحليل مي گردد. تحليل رفتار مدل ساده ايي از رفتار انسان را ارائه مي دهد و به افراد كمك مي كند مشكلات عاطفي و ارتباطگيري خود را دريابند.
TAچند بخش است؟
مبنای نظریه تحلیل رفتارمتقابل شخصيت انسان به 3 حالت جداگانه “من” است. به عقيده برن “حالتهاي من “ اجزاي نظري و نقش نيستند بلكه واقعيت هاي پديداري و رواني اند كه مي تواند مستقيما مشاهده شوند. هرحالت من اشاره دارد به نظامی احساسی که الگوهای رفتاری وفکری مربوط به خودرابه همراه دارد.حالت های من،3دسته هستند:
1. کودک
2. والد
3. بالغ
